Od 1993 roku polscy maturzyści mogą przystępować do matury międzynarodowej. Jej prestiżowy charakter i perspektywy edukacyjne, które otwiera przed młodymi ludźmi, skłaniają coraz więcej ambitnych uczniów do podjęcia się tego przedsięwzięcia.
Matura IB – zasady
Do matury IB (skrót od The International Baccalaureate Diploma Programme) można przygotować się w jednej z ponad 30 szkół średnich w Polsce. Większość z nich to szkoły prywatne, ale jeśli chętnych będzie przybywać, istnieje szansa, że proporcje te być może wkrótce się odwrócą. Na razie ograniczone możliwości w tym zakresie podkreślają jeszcze bardziej prestiżowość międzynarodowego dyplomu. A za taki uchodzi on na całym świecie. Uchyla bowiem drzwi do najbardziej prestiżowych uczelni: Oxfordu, Cambridge, Harvardu czy Sorbony. Uchyla, ale nie otwiera na oścież – samo zdanie matury IB nie gwarantuje sukcesu. Liczy się przede wszystkim wysiłek włożony w przygotowania do egzaminów, a ściślej rzecz biorąc — jego efekty. Ale przejdźmy do konkretów.
Przygotowania do matury międzynarodowej trwają dwa lata i nakładają się przeważnie w całości na 2 i 3 klasę szkoły średniej. W 1 klasie realizowany jest standardowy program nauczania, jaki obowiązuje w polskich szkołach. W 2 i 3 nauka skupia się na 6 przedmiotach egzaminacyjnych, wybieranych po jednym spośród 6 grup przedmiotów. Grupy są następujące:
Grupa 1: język ojczysty (Language A1)
Grupa 2: język obcy (Second Language)
Grupa 3: przedmioty społeczne (Inividuals and Societies – historia, geografia, antropologia, filozofia, psychologia itp.)
Grupa 4: przedmioty eksperymentalne (Experimental Sciences – fizyka, chemia, biologia)
Grupa 5: matematyka i informatyka (Mathematics and computer science – mamy tu do wyboru klasyczny sposób uczenia się matematyki, jak i system opracowany z myślą o humanistach, nastawiony na statystyki)
Grupa 6: przedmioty artystyczne (The Arts)
Każdy uczeń zdaje na maturze przedmioty, które wyselekcjonował z wymienionych grup już na początku nauki. Przystępuje więc do sześciu egzaminów, przy czym przedmiot z ostatniej grupy (artystycznej) jest często zastępowany przez inny przedmiot z grup 2-5. Minimum trzy z nich, a maksimum cztery należy zdać na poziomie High Level, resztę natomiast na poziomie podstawowym, czyli Standard Level.
Wyjąwszy przedmioty z grupy języka ojczystego i języka obcego, zajęcia odbywają się po angielsku (lub poza samą tylko grupą 1, jeśli język obcy to angielski, co zresztą zdarza się najczęściej).
Z każdego egzaminu można otrzymać maksymalnie 7 punktów. Dodatkowe punkty są naliczane za pracę w ramach przedmiotów towarzyszących.
Przedmioty towarzyszące składają się na trzy dodatkowe grupy: Theory of Knowledge, Extended Essay, a także CAS – Creativity, Action Service. Theory of Knowledge, czyli dosłownie „teoria wiedzy”, jako osobna grupa przedmiotów, obejmuje zagadnienia natury epistemologicznej. Extended Essay wymaga napisania przez ucznia specjalnej pracy, nazywanej „minipracą magisterską”, natomiast w ramach kursu CAS należy poświęcić minimum 150 godzin na rzecz prac społecznych, aktywności wolontariackiej oraz działań związanych z promowaniem sztuki.
Dodatkowe punkty naliczane są za esej oraz wyniki w nauce z przedmiotów Theory of Knowledge.
Maturę sprawdzają komisje z różnych zagranicznych uczelni, po czym trafia ona do Genewy, gdzie w 1962 roku narodził się pomysł stworzenia projektu IB. Dyplom, jaki otrzymuje maturzysta, zwalnia go najczęściej (pod warunkiem, że uzyskał wysoki wynik) z egzaminów wstępnych na zagraniczne uczelnie, a także z dodatkowych egzaminów językowych. Polskie uczelnie również honorują tej rangi dyplom pomaturalny i traktują jego posiadaczy w uprzywilejowany sposób.
Coś więcej niż matura
Program IB różni się od tego, jaki obowiązuje w polskich liceach, czego dowodzą omówione powyżej warunki ubiegania się o możliwość zdawania tegoż egzaminu. Z powodzeniem można mówić tu o poziomie uniwersyteckim. Matura IB oraz cały program stworzony w Genewie zostały pomyślane jako system nauczania, w którym nacisk kładzie się na harmonijny rozwój osobisty, wszechstronność, samodzielne myślenie, zwrot ku ważnym wartościom oraz wielokulturowość. Nauka staje się pełna wyzwań i wymagań, ale daje też proporcjonalne do nich rezultaty. To właśnie maturze międzynarodowej o wiele bliższe zdaje się wyrażenie „egzamin dojrzałości”.